Als meisje de ruimte in: laten we opstijgen!
"Ik heb vrijwel altijd al astronaut willen zijn. Als kind van 8 was sterrenkijken mijn hobby," zegt dr. Insa Thiele-Eich. Zij is een van de twee Duitse vrouwelijke astronauten die rond 2020 als eerste naar het International Space Station (ISS) reizen. Thiele-Eich inspireerde leraren wiskunde en andere exacte vakken uit twintig landen op de conferentie Sharing Inspiration 2019. "Als jong meisje dat uitblonk in STEM (Science, Technology, Engineering & Mathematics) merkte ik niet dat er verschil werd gemaakt tussen jongens en meisjes. Maar in mijn vakgebied zie ik nu dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn. We moeten meer vrouwen in het STEM-werkveld krijgen."
Een sterrenstelsel waar we niets over weten
In Duitsland werd het initiatief Die Astronautin gestart om de eerste vrouwelijke Duitse astronaut in de ruimte te krijgen. Deze nieuwe ruimteorganisatie wil daarnaast wetenschap en technologie bij vrouwen en jonge meisjes onder de aandacht brengen. Thiele-Eich: "Al jong werd ik gedreven door de ‘waarom-vraag’. Mijn vader, ook astronaut, wees me op een dag het Andromeda sterrenstelsel aan. Hij vertelde dat dit het enige sterrenstelsel is dat we met het blote oog kunnen zien. En dat we er niets van weten! Dat trof me, en op dat moment besefte ik dat je altijd nóg een vraag kunt stellen. Vanwege mijn interesse in STEM-vakken ontwikkelde ik me in die richting en werd meteoroloog. Hoe cool is het straks om de aarde en het weersysteem van bovenaf te zien? Ik kan niet wachten om te gaan en zie mezelf al zitten in de Dragon-capsule.
Thomas Cyclus
Het kiezen voor exacte vakken en een bètastudie heeft een essentiële impact gehad op de carrière van Thiele-Eich. "Nu ik de eerste Duitse vrouw ben die de ruimte in gaat ben ik een rolmodel voor vrouwen en meisjes. Ik begin te zien dat dit belangrijk is, want er zijn nog steeds mensen die twijfels hebben over de kundigheid van vrouwen. Dus ja, we moeten meer vrouwen in het STEM-werkveld zien te krijgen. In Duitsland hebben wij op dat vlak soms last van de ’Thomas-cyclus’, de menselijke neiging om mensen te selecteren die op jou lijken. Dat draagt eraan bij dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn. Ook worden vrouwen die net als ik kinderen en werk combineren wel eens tegengewerkt. Ik heb op Facebookreacties gehad van mensen die vonden dat ik niet naar de ruimte moest reizen omdat ik kinderen heb."
Sekseverschillen op de middelbare school
Terugblikkend naar haar middelbareschooltijd herinnert de Duitse astronaut zich wat incidenten rondom sekseverschillen. "Toen onze school een techlab organiseerde werd jongens gevraagd om naar voren te komen omdat dit ‘interessant was voor ze’. Helaas zijn er in klaslokalen ook veel clichés rondom meisjes. Het probleem is dat je daardoor als meisje actief moet kiezen om verder te gaan met exacte vakken. Dit is heel jammer want onderzoek laat zien dat als mensen zeggen 'je bent hier niet goed in', dit hen tegenhoudt om ermee door te gaan. Mijn advies aan leraren is om het jongen of meisje zijn helemaal niet te noemen, maar om alle leerlingen op dezelfde manier te behandelen. Controleer ook of je vooroordelen hebt. Harvard University heeft hier bijvoorbeeld mooie instrumenten voor, genaamd Project Implicit."
Alle kinderen houden van exacte vakken
Peter Balyta, directeur van Texas Instruments (TI) Education Technology, ziet de achterstand van vrouwen in het STEM-werkveld als een serieus probleem. "We weten dat alle kinderen van exacte vakken houden, maar rond de middelbare school kiest een veel kleiner deel van de meisjes hiervoor. Texas Instruments zet zich in om jongens en meisjes te laten zien dat exacte studies uitdagend zijn en dat meisjes dezelfde carrièredoelen stellen. We helpen ze op weg zodat ze zich kunnen voorstellen dat ze verder gaan met een exacte studie en hun passie behouden. De uitdaging voor leraren is om alle leerlingen bij de exacte vakken te betrekken. TI-technologie maakt onderzoekend leren mogelijk en dat maakt exacte vakken leuker voor leerlingen."
Leraren met passie
Als onderdeel van het Duitse ruimtevaartinitiatief is een onderwijsactiviteit voor basisscholen ontwikkeld. Thiele-Eich: "Dat is een introductie in programmeren speciaal voor jonge meisjes. Over het algemeen zijn marketinginspanningen rondom programmeren erg gericht op tienerjongens. Daarom lijkt dit minder bedoeld voor meisjes. Met ons programma leren meisjes dat het makkelijk is om te programmeren. Zo zouden leraren ook te werk moeten gaan, want in de toekomst draait het in veel functies om programmeren." De Duitse astronaut denkt dat leraren een cruciale rol hebben. "Ik herinner mij vooral de leraren die met passie lesgaven. Leraren moeten kinderen prikkelen om de waarom-vraag te stellen en ze dan zelf het antwoord laten vinden."